Τι είναι οι μυϊοψίες;
Οι μυϊοψίες είναι στίγματα, σκιές ή σχήματα που οι άνθρωποι μπορούν να αντιλαμβάνονται στην όρασή τους. Οι μυϊοψίες οφείλονται σε μικρά κομμάτια υπολειμμάτων που επιπλέουν στο υαλοειδές (ζελέ) μέσα στο μάτι. Μπορούν να υπάρχουν σε διάφορες μορφές, όπως μικρές μαύρες κουκίδες, κοντές γραμμές ή ακόμα και μεγάλοι ιστοί αράχνης. Οι μύωπες τείνουν να υποφέρουν περισσότερο από αυτά και αυξάνονται, όσο μεγαλώνουμε.
Τι προκαλεί τις μυϊοψίες;
Το μάτι είναι γεμάτο με μια ουσία που μοιάζει με ζελέ που ονομάζεται υαλοειδές. Το υαλοειδές «γεμίζει» την υαλοειδική κοιλότητα πίσω από την κόρη και τον φακό. Το υαλοειδές είναι κατασκευασμένο κυρίως από νερό με ένα πλέγμα κολλαγόνων ινών και υαλουρονικού, που το συγκρατεί. Καθώς μεγαλώνουμε, λαμβάνει χώρα μια διαδικασία γνωστή ως συναίρεση του υαλοειδούς, το πλέγμα κολλαγόνων ινών σπάει και σχηματίζονται ρευστοποιημένες «λίμνες». Το στερεό τμήμα της γέλης σχηματίζει υπολείμματα με άθροιση των κολλαγόνων ινών. Τα υπολείμματα ρίχνουν σκιές στον αμφιβληστροειδή, τις οποίες αντιλαμβανόμαστε ως αιωρούμενα στίγματα («μυγάκια»). Στο 70% των ανθρώπων, μέχρι την ηλικία των 70 ετών, το υγροποιημένο υαλοειδές τζελ μπορεί να χάσει το πλαίσιο στήριξης του προκαλώντας την κατάρρευσή του. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς (Posterior Vitreous Detachment – PVD). Καθώς η γέλη του υαλοειδούς αποκολλάται μακριά από τον αμφιβληστροειδή, μπορεί να προκαλέσει αίσθημα διακοπτόμενων λάμψεων φωτός («αστραπές»). Το φως που συνήθως αναβοσβήνει υποχωρεί σε μερικές εβδομάδες, αλλά σε ορισμένους ασθενείς μπορεί να διαρκέσει λίγο περισσότερο. Όταν συμβαίνει μια αποκόλληση του οπίσθιου υαλοειδούς, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται συχνά έναν ιστό αράχνης ή ένα δίχτυ που μοιάζει με κουρτίνα και που μπορεί να είναι αρκετά ενοχλητικό στην αρχή. Επίσης, η φλεγμονή στο μάτι, μπορεί να αποτελεί μια πιο σπάνια αιτία των μυϊοψιών.
Τι επιπλοκές θα μπορούσαν να προκύψουν;
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, τα «μυγάκια» είναι αβλαβή και αντιπροσωπεύουν τη φυσιολογική (αν και μερικές φορές ενοχλητική) εκφύλιση του υαλοειδούς και γήρανση του ματιού. Συνήθως γίνονται πολύ λιγότερο εμφανείς με τον καιρό καθώς ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στην αλλαγή και τελικά τις «φιλτράρει» και τις απωθεί. Πολύ σπάνια κατά την ανάπτυξη αποκόλλησης οπίσθιου υαλοειδούς, η γέλη του υαλοειδούς μπορεί να κολλήσει σε μια ισχυρή πρόσφυση στον αμφιβληστροειδή και να προκληθεί ρωγμή στον αμφιβληστροειδή κατά την αποκόλληση του. Εάν «σπάσει» η ακεραιότητα του αμφιβληστροειδούς στο πίσω μέρος του ματιού, το ρευστοποιημένο υαλοειδές μπορεί να αρχίσει να εισέρχεται κάτω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα προκαλώντας την αποκόλληση του από το πίσω μέρος του ματιού, σαν το ξεφλούδισμα της ταπετσαρίας ενός τοίχου. Αυτό το ασυνήθιστο συμβάν εμφανίζεται σε περίπου 1 στους 10.000 του πληθυσμού γενικά. Συνήθως, εάν αναπτυχθεί μια ρωγμή στον αμφιβληστροειδή, οι άνθρωποι βιώνουν μια πολύ έντονη βροχή από «μυγάκια» που σχετίζεται με λάμψεις φωτός στην περιφερειακή τους όραση. Το φως είναι συνήθως επίμονο και εμφανίζεται στο φως της ημέρας. Μερικοί άνθρωποι παρατηρούν ένα εφέ «κουρτίνας» που προέρχεται από το περιφερειακό οπτικό τους πεδίο. Αυτό απαιτεί επείγουσα προσοχή και άμεση εξέταση από οφθαλμίατρο.
Επιλογές θεραπείας
Δεδομένου ότι οι μυϊοψίες δεν βλάπτουν το μάτι και στη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων δεν προκαλούν σημαντικό πρόβλημα, γενικά δεν συνιστούμε καμία μορφή θεραπείας για αυτά. Είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί μια επέμβαση στο μάτι για την αφαίρεση της γέλης του υαλοειδούς (υαλοειδεκτομή), η οποία θα αφαιρέσει επίσης τα «μυγάκια». Πολύ περιστασιακά, αυτή η επιλογή χειρουργικής θεραπείας είναι χρήσιμη σε άτομα με πολύ σοβαρά «μυγάκια» ή σε άτομα που δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτά και δυσκολεύονται στις καθημερινές δραστηριότητες τους.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της χειρουργικής επέμβασης;
Η χειρουργική επέμβαση υαλοειδεκτομής είναι μια ασφαλής γενικά επέμβαση αλλά πολύ σπάνια μπορεί να ενέχει τον κίνδυνο διαφόρων επιπλοκών και είναι γι’ αυτό το λόγο που γενικά δεν τη συνιστούμε για τη θεραπεία των αραιών μυϊοψιών αλλά μόνο όταν τα «μυγάκια» είναι πολλά και πολύ ενοχλητικά για τον/την ασθενή. Η πιο συχνή παρενέργεια της χειρουργικής υαλοειδεκτομής είναι η ανάπτυξη καταρράκτη σε πρώιμο στάδιο από ό,τι θα είχε συμβεί διαφορετικά. Σπάνια, αυτό μπορεί να συμβεί αμέσως μετά την επέμβαση, όμως το σύνηθες είναι αυτό να συμβαίνει μήνες ή και χρόνια μετά. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που προσπαθούμε να αποφύγουμε αυτή την προσέγγιση σε νεότερους ασθενείς. Η πιο σοβαρή επιπλοκή από αυτό το είδος χειρουργικής επέμβασης είναι η τύφλωση στο μάτι, συνήθως λόγω μιας σοβαρής αιμορραγίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης ή μιας μόλυνσης στο μάτι μετά την επέμβαση. Αυτό είναι ένα εξαιρετικά σπάνιο περιστατικό (περίπου 1 στις 1000 περιπτώσεις), αλλά είναι σημαντικό οι ασθενείς να γνωρίζουν ότι υπάρχει μια πιθανότητα, αν και πολύ μικρή, να συμβεί. Περίπου το 4% των ασθενών αναπτύσσουν αποκόλληση αμφιβληστροειδούς μετά την επέμβαση. Σε αυτήν την περίπτωση, απαιτείται περαιτέρω χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση του αμφιβληστροειδούς.